Sử dụng than Indo trong luyện kim – có hiệu quả không?

Ngành luyện kim đòi hỏi nguồn nhiên liệu có nhiệt trị cao, ổn định và phù hợp với các công đoạn như: nung chảy kim loại, tạo gang thép, cán – ép – gia nhiệt. Trong số các loại than phổ biến tại Việt Nam, than Indo (Indonesia) được nhiều doanh nghiệp quan tâm nhờ giá rẻ và tro thấp.

Nhưng thực tế, than Indo có phù hợp cho luyện kim hay không? Hãy cùng phân tích.

Yêu cầu nhiên liệu trong ngành luyện kim

Luyện kim là nhóm ngành đặc thù, yêu cầu loại than có:

• Nhiệt trị rất cao (6.500 – 7.500+ kcal/kg)
• Hàm lượng tro thấp để tránh tạp chất lẫn vào kim loại
• Lưu huỳnh cực thấp (S < 1%) để tránh làm giòn kim loại
• Độ bền cơ học cao đối với than cốc
• Cháy mạnh và sinh nhiệt nhanh

Vì vậy không phải loại than nào cũng phù hợp để dùng trong luyện kim.

Than Indo có đặc điểm gì?

Than Indo có ưu điểm:

• Nhiệt trị trung bình đến cao (4.800–6.500 kcal/kg)
• Tro thấp hơn than nội địa
• Lưu huỳnh thấp
• Dễ đốt
• Giá thành cạnh tranh
• Nguồn cung ổn định

Những ưu điểm này giúp than Indo rất phù hợp với lò hơi, lò sấy, lò gạch, gốm, nhưng trong luyện kim thì cần xem xét kỹ hơn.

Than Indo có phù hợp cho luyện kim không?

Có thể sử dụng – nhưng không cho mọi công đoạn

Than Indo có thể dùng cho một số công đoạn trong ngành luyện kim như:

• Gia nhiệt kim loại trước khi cán/ép
• Các lò hơi phụ trợ trong nhà máy luyện kim
• Đốt tạo hơi hoặc nhiệt gián tiếp cho dây chuyền
• Các lò công suất trung bình không yêu cầu nhiệt trị quá cao

→ Ở những công đoạn này, ưu điểm tro thấp – lưu huỳnh thấp – dễ đốt của than Indo giúp vận hành ổn định và tiết kiệm chi phí.

Không phù hợp cho luyện gang thép hoặc công đoạn cần nhiệt cực cao

Những công đoạn như:

• Lò cao luyện gang
• Sản xuất thép nguyên sinh
• Luyện kim đen, kim loại nặng
• Các lò yêu cầu coke (than cốc)

→ Than Indo không đáp ứng đủ nhiệt trị và độ bền cơ học, nên không thể thay thế được than cốc hay than nhiệt trị siêu cao.

Ưu – nhược điểm khi dùng than Indo trong luyện kim

Ưu điểm

✔ Chi phí thấp, giảm giá thành nhiên liệu
✔ Tro thấp → không gây bám cặn trong lò phụ trợ
✔ Lưu huỳnh thấp → ít ăn mòn thiết bị
✔ Dễ vận hành lò đốt
✔ Nguồn hàng ổn định, giảm rủi ro thiếu nhiên liệu

Nhược điểm

✖ Nhiệt trị trung bình → không đáp ứng được lò luyện gang thép
✖ Không thay thế được than cốc
✖ Một số loại độ ẩm cao → giảm hiệu quả sinh nhiệt
✖ Không phù hợp cho sản phẩm kim loại yêu cầu độ tinh khiết cao

=>> Than Indo hiệu quả trong luyện kim gián tiếp (các hệ thống sấy, hơi, gia nhiệt), nhưng không hiệu quả cho luyện kim trực tiếp (lò cao, luyện thép).